Η Άνοδος των «Πράσινων» Κολάρων: Πώς η «πράσινη επανάσταση» επηρεάζει τις δεξιότητες

Μετά την ολοκλήρωση της COP28 που υπενθύμισε την απόλυτη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας για να αποφύγουμε τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, η Διεθνής Συνομοσπονδία Ιδιωτικών Εταιρειών Απασχόλησης -World Employment Confederation- WEC συγκέντρωσε υψηλόβαθμα στελέχη του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης – ΟΟΣΑ και του LinkedIn με κύριο σκοπό να εξετάσει προσεκτικά ποιες δεξιότητες θα χρειαστούν για την εκτέλεση εκείνων των εργασιών που θα βάλουν τον πλανήτη στο δρόμο προς ένα πιο «πράσινο» μέλλον.

Τον Δεκέμβριο του 2023, η διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP28) στο Ντουμπάι κάλεσε όλες τις χώρες να παρουσιάσουν φιλόδοξα σχέδια για το σύνολο της οικονομίας ώστε να καταστεί δυνατή η παγκόσμια μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 43% έως το 2030 σε σύγκριση με το 2019. Συνοπτικά η σύνοδος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «εάν θέλουμε να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη στον 1,5°C, απαιτούνται σημαντικές αλλαγές, πρωτίστως στα ενεργειακά μας συστήματα –μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας– αλλά και στους τομείς των μεταφορών και των κατασκευών».

Αυτή η μετάβαση επηρεάζει ήδη μαζικά τις θέσεις εργασίας

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Πράσινων Δεξιοτήτων 2023 του LinkedIn, οι μέσες απαιτήσεις θέσεων εργασίας περιλαμβάνουν 24% περισσότερες «πράσινες» δεξιότητες έναντι του 2015 ενώ οι αποσπάσεις και μετακινήσεις για «πράσινες» θέσεις εργασίας αυξάνονται δύο φορές πιο γρήγορα από τον διαθέσιμο αριθμό «πράσινων» ταλέντων. Με απλά λόγια, οι εργοδότες δεν διαθέτουν παρά μόνο τους μισούς εργαζόμενους με τις κατάλληλες δεξιότητες για την «πράσινη» μετάβαση.

Είναι προφανές ότι η «πράσινη» μετάβαση αποτελεί μια κρίσιμη ευκαιρία για τις επιχειρήσεις πρόσληψης και στελέχωσης να παρέμβουν και να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις και τους εργαζομένους να καλύψουν τα κενά.

Αλλά τι ακριβώς είναι μια πράσινη εργασία; Πώς γνωρίζουμε αν έχουμε αποκτήσει «πράσινες» δεξιότητες; 

Στις 13 Δεκεμβρίου, η Παγκόσμια Συνομοσπονδία Απασχόλησης κάλεσε την Glenda Quintini, ανώτερη οικονομολόγο και επικεφαλής της ομάδας δεξιοτήτων στον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και τον Adam Hawkins, επικεφαλής αναζήτησης και στελέχωσης για τις περιοχές EMEA & LATAM στο LinkedIn, να μοιραστούν ορισμένες πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η «πράσινη» επανάσταση επηρεάζει τις αγορές εργασίας.

«Δεν υπάρχει πράσινη μετάβαση χωρίς τις κατάλληλες δεξιότητες»

Σύμφωνα με τη συνεχιζόμενη έρευνα του ΟΟΣΑ, η «πράσινη» μετάβαση θα έχει άνισο αντίκτυπο σε όλους τους τομείς, τις περιφέρειες και τα δημογραφικά στοιχεία, καθώς οι εργαζόμενοι σε επαγγέλματα έντασης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τείνουν να είναι άνδρες, ηλικιωμένοι και να ζουν σε αγροτικές περιοχές. Οι ελλείψεις δεξιοτήτων και ανθρώπινου δυναμικού φαίνονται αναπόφευκτες. Ως εκ τούτου, απαιτούνται λεπτομερέστερες πληροφορίες για την αγορά εργασίας, ωστόσο οι περισσότερες χώρες δυσκολεύονται με τη νέα προσέγγιση. Πρέπει να εξετάσουμε τους «πράσινους τομείς», τις «πράσινες» θέσεις εργασίας, τα «πράσινα» καθήκοντα…

Οι… 50 αποχρώσεις του «Πράσινου»

Η έρευνα του LinkedIn δείχνει διαφορετικές «αποχρώσεις» των «πράσινων» θέσεων εργασίας. Ένας τεχνικός ηλιακής ενέργειας σίγουρα χαρακτηρίζεται ως «πράσινη εργασία». Τι συμβαίνει, τι ισχύει, όμως, με έναν λογιστή που πρέπει τώρα να αναφέρει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου; Αυτό μπορεί να μην συνιστά μια «πράσινη» θέση εργασίας σε έναν «πράσινο» τομέα, αλλά μια εργασία που δεν μπορεί πλέον να εκτελεστεί χωρίς τουλάχιστον μια «πράσινη» δεξιότητα.

Η έρευνα του ΟΟΣΑ δείχνει ότι οι δεξιότητες επεξεργασίας, όπως η κριτική σκέψη, η ενεργητική ακρόαση και η παρακολούθηση, κατατάσσονται ως οι πλέον απαιτούμενες δεξιότητες σε επαγγέλματα που σχετίζονται με το «πράσινο». Συνεπώς μιλάμε για soft skills που προστίθενται στα hard skills που συνιστούν «πυρηνικές» προϋποθέσεις για τα επαγγέλματα STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά).

Από την ανάλυση στη δράση

«Αυτές οι πληροφορίες» επισημαίνει η κ. Quintini, «πρέπει να τροφοδοτούν πολιτικές που σχετίζονται με την εκπαίδευση και κατάρτιση ενηλίκων και τον επαγγελματικό προσανατολισμό, τις βιομηχανικές πολιτικές και τις πολιτικές απασχόλησης και τη μετανάστευση. Ενώ απαιτείται θεμελιώδης εκπαιδευτική μεταρρύθμιση για την προετοιμασία για την ‘πράσινη’ μετάβαση, η κατάρτιση για ‘επαναπασχόληση’ θα είναι επίσης ουσιαστικής σημασίας.» Εδώ, η Quintini βλέπει δυνατότητες για «συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα να βοηθήσουν και μια τάση για πιο ευέλικτη κατάρτιση σε μια αρθρωτή προσέγγιση.»

Τα οφέλη δεν θα αργήσουν να αξιοποιηθούν. Τα δεδομένα του LinkedIn λένε ότι οι εργαζόμενοι με «πράσινες» δεξιότητες έχουν υψηλότερα ποσοστά προσλήψεων. Το ζήτημα είναι ωστόσο ότι μόνο 1 στους 8 εργαζόμενους διαθέτει μια ή περισσότερες «πράσινες» δεξιότητες. Αλλά το κάνουν; Ο Adam Hawkins εξηγεί ότι «στο 81% των μεταβάσεων σε πράσινες θέσεις εργασίας, οι εργαζόμενοι διαθέτουν ήδη πράσινες δεξιότητες ή προηγούμενες εμπειρίες πράσινης εργασίας. Απλώς δεν το κατηγοριοποιούν με αυτόν τον τρόπο. Η μετάβαση προς προσλήψεις με βάση τις δεξιότητες», σημειώνει, «θα βοηθούσε τους ανθρώπους να κατανοήσουν καλύτερα ποιες δεξιότητες έχουν και ποιες θα χρειαστούν. Αυτή η συστημική αλλαγή των μεθόδων πρόσληψης εφαρμόζεται ήδη από τον κλάδο των υπηρεσιών ανθρώπινου δυναμικού, ο οποίος βλέπει τις δυνατότητές του όχι μόνο για την πράσινη μετάβαση αλλά και για την αύξηση της ποικιλομορφίας και της ένταξης – μια διάσταση που είναι επίσης απαραίτητο να ληφθεί υπόψη στη συζήτηση για την πράσινη επανάσταση για τη διασφάλιση μιας δίκαιης μετάβασης και την αποφυγή ελλείψεων ανθρώπινου δυναμικού.»

Σχολιάζοντας την εξέλιξη της πράσινης επανάστασης και τα νέα δεδομένα που προκύπτουν για προσλήψεις πράσινων ειδικοτήτων και δεξιοτήτων ο πρόεδρος της ΕΝΙΔΕΑ και Εκτελεστικός Διευθυντής ICAP Employment Solutions, κ. Θεόδωρος Τόλλης, τονίζει:

«Η επιτάχυνση της μετάβασης προς την πράσινη και βιώσιμη ενέργεια δημιουργεί νέα δεδομένα για τον ενεργειακό τομέα στη χώρα μας αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το νέο μοντέλο ανάπτυξης του τομέα αναπόφευκτα αλλάζει και το μέλλον της εργασίας. Στην ουσία, πρόκειται για μια σύγχρονη ‘βιομηχανική επανάσταση’, με τις απαιτήσεις νέων δεξιοτήτων που φέρνει μαζί της μια νέα, πράσινη, κατηγορία εργαζομένων, ενώ ταυτόχρονα επιβάλλει μια δραστική αλλαγή οπτικής για το τι συνιστά ένα καλό περιβάλλον εργασίας, σε πλήρη εναρμόνιση με την κατεύθυνση της βιωσιμότητας και της διαφάνειας που υιοθετείται παγκοσμίως.
Η πράσινη μετάβαση δεν είναι απλά μια ευκαιρία για τις επιχειρήσεις. Συνιστά την αναπόφευκτη πραγματικότητα για την επιβίωσή μας σε έναν πλανήτη που αλλάζει. Απαιτείται ένα σύνολο νέων δεξιοτήτων και μια καινοτόμος προσέγγιση στην εκπαίδευση και την απασχόληση, προκειμένου να διασφαλιστεί μια δίκαιη μετάβαση για όλους. Η πράσινη μετάβαση δεν αφορά μόνο το μέλλον της Ελλάδας, αλλά και τη διασφάλιση της επιβίωσής μας σε έναν παγκόσμιο χάρτη που αλλάζει. Απαιτεί νέες δεξιότητες και μια προοδευτική προσέγγιση στην κατάρτιση και απασχόληση, προκειμένου να διασφαλιστεί μια δίκαιη μετάβαση για όλους τους Έλληνες.»